Facebook και Instagram: η σχέση τους με την εικόνα του σώματος

  Πώς τα δύο δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα ενισχύουν τους προβληματισμούς για την εικόνα του σώματος

   Η εποχή που διανύουμε χαρακτηρίζεται ως η εποχή της κυριαρχίας της αίσθησης της όρασης, που δίνει μεγαλύτερη σημασία στο «φαίνεσθαι» και την πρόκληση των εντυπώσεων. Η ενασχόληση με το σώμα, καθώς και οι προβληματισμοί για τη διαχείρισή του και τη δημόσια εικόνα του είναι σήμερα πιο έντονοι από ποτέ. Μεταξύ άλλων, κεντρικό ρόλο στη δημιουργία των προβληματισμών για την εικόνα του σώματος κατέχει η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

   Όπως έχουν αναδείξει έρευνες, η έκθεση σε εικόνες του «αδύνατου ιδανικού σώματος» οδηγεί, συχνά, στην εσωτερίκευση του συγκεκριμένου προτύπου και συγκρίσεις εμφάνισης, με αποτέλεσμα προβληματισμούς για την εικόνα του σώματος και, κάποιες φορές, ακόμα και διατροφικές διαταραχές στις γυναίκες. Επιπλέον, η αντικειμενικοποίηση του γυναικείου σώματος μέσω των ΜΜΕ ωθεί, πολλές φορές, τις γυναίκες στην αυτό-αντικειμενικοποίηση και την αυτό-επιτήρηση του σώματός τους. Πιο πρόσφατα οι έρευνες εξέτασαν τη σύνδεση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με τις ανησυχίες για την εικόνα του σώματος. Ένας μοναδικός συνδυασμός παραγόντων, που περιλαμβάνουν τις αλληλεπιδράσεις με συνομηλίκους, τη δημοτικότητα της κοινοποίησης φωτογραφιών και την προσβασιμότητα στην κινητή τεχνολογία, ενισχύει την πιθανότητα για τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να εσωτερικεύσουν το «αδύνατο ιδανικό σώμα» και να  εμπλακούν σε συγκρίσεις εμφάνισης με συνομηλίκους.

  Πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Body Image, με συμμετέχουσες 259 αυστραλιανές γυναίκες ηλικίας 18-29 ετών με μέσο Δείκτη Μάζας Σώματος 22,45 –μεταξύ δηλαδή του κανονικού σωματικού βάρους- διερεύνησε κατά πόσο χρήση των δύο δημοφιλών κοινωνικών δικτύων Facebook και Instagram συσχετίζεται με ανησυχίες για την εικόνα του σώματος. Οι συμμετέχουσες δήλωσαν το χρόνο, που περνούν για να τσεκάρουν τους λογαριασμούς τους στα συγκεκριμένα κοινωνικά δίκτυα, καθώς επίσης πόσο συχνά ακολουθούν 3 κατηγορίες λογαριασμών στο Instagram: Υγεία και Φυσική Κατάσταση (Fitness), Διάσημοι (Celebrities), Ταξίδι (Travel). Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ένας μοναδικός συνδυασμός ερωτηματολογίων: της Εσωτερίκευσης, της Σύγκρισης της εξωτερικής εμφάνισης, της Σωματικής Επιτήρησης, της Τάσης για διατροφικές διαταραχές.

  Τι έδειξαν τα αποτελέσματα; Η μεγαλύτερη εμπλοκή σε δραστηριότητες φωτογραφιών στο facebook σχετίζεται με μεγαλύτερη εσωτερίκευση του «αδύνατου ιδανικού» και της επιτήρησης του σώματος. Αντίστοιχα, η ακολούθηση προφίλ σχετιζόμενων με την εμφάνιση στο Instagram (celebrities) συνδέεται τόσο με την εσωτερίκευση του «αδύνατου ιδανικού» όσο και με την επιτήρηση του σώματος, ενώ η ακολούθηση λογαριασμών υγείας και φυσικής κατάστασης σχετίζεται, επίσης, με την αυξανόμενη τάση για λεπτότητα.

  Ενώ προηγούμενες έρευνες αφορούσαν, κυρίως, τη χρήση του Facebook, εστιάζοντας στον τρόπο, με τον οποίο το κοινωνικό δίκτυο συνδέεται με την πραγματοποίηση αισθητικών επεμβάσεων στο πρόσωπο (ρινοπλαστική, ωτοπλαστική, μη επεμβατικές τεχνικές όπως μπότοξ), η αξία της συγκεκριμένης έρευνας έγκειται στο ότι διερευνά και τη χρήση του Instagram –το οποίο είναι ένα δίκτυο βασισμένο, κυρίως, σε φωτογραφίες- αλλά και την επιρροή των δύο κοινωνικών δικτύων (Facebook και Instagram) στην αντίληψη των γυναικών για ολόκληρο το σώμα τους.